۱۰ مورد از عوامل تشدید پسوریازیس که باید از آن دوری کنید

پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است که در قالب آسیب‌های پوستی بروز پیدا می‌کند و عوامل تشدید پسوریازیس نیز این آسیب‌ها را افزایش می‌دهد. تقریباً ۱ تا ۳ درصد از آمریکایی‌هـا به این بیماری مبتلا هستند. پسوریازیس اگرچه به‌صورت مشکلات و عارضه‌های پوستی بروز پیدا می‌کند، اما اساساً سیستم ایمنی بدن را مختل می‌کند.

منشأ این بیماری، یکی از انواع گلبول‌های سفید در خون به نام سلول‌های تی (T) است. وظیفه و مسئولیت این سلول‌ها، مراقبت از بدن در برابر بیماری‌ها و عفونت‌های مختلف است. امـا در بیماران مبتلا به پسوریازیس، این سلول‌ها به‌صورت اشتباه و بی‌جا فعال شده و باعث بروز انواع دیگری از واکنش‌های ایمنی در بدن می‌شوند که علائم پسوریازیس را به دنبال دارند.

علائم بیماری پسوریازیس

بیماری پسوریازیس به‌صورت عارضه‌های پوستی بروز پیدا می‌کند. برخی از شایع‌ترین علائم این بیماری عبارتند از:

• تشکیل یک لایه پوست ضخیم و فلس‌دار در نواحی مختلف بدن که با احساس خارش همراه است.
• تشکیل تکه‌های پوست خُشک و ترَک‌دار در نواحی مختلف بدن که گاهاً با خونریزی همراه است.
• سخت‌شدگی، شکنندگی یا ناهمـواری ناخن
• سخت‌شدگی یا تورّم مفاصل

در بیماران مختلف علائم پسوریازیس در بازۀ خفیف تا شدید ظاهر می‌شوند.

دلایل ابتلا به بیماری پسوریازیس

دلیل و عامل اصلی ابتلا به بیماری پسوریازیس هنوز به‌طور دقیق شناسایی نشده‌است. این بیماری، بزرگسالان را بیش از کودکان مبتلا می‌کند و علاوه بر آن، غالباً در افرادی مشاهده می‌شود که سابقه ابتلا به عارضه‌ها و بیماری‌های پوستی را در خانواده خود داشته‌اند.

عوامل تشدید پسوریازیس

علائم بیماری پسوریازیس مقطعی هستند و وخامت آن‌ها دائم تغییر می‌کند. امّا برخی عوامل محرّک نقش بسیار مؤثری در تشدید علائم دارند و افراد مبتلا به این بیماری باید از آن‌ها دوری کنند.

1. عوامل محرّک غذایی

اگرچه علم تا کنون نتوانسته که ارتباط میان رژیم‌های غذایی و وخامت بیماری پسوریازیس را اثبات کند، اما بنیاد ملّی پسوریازیس اعلام کرده است که مصرف شیر، مرکبات، گلوتن و غذاهای چرب برای بیماران مبتلا به این بیماری مناسب نیست و می‌تواند موجب تشدید علائم و وخامت بیماری شود.

2. الکل

متأسفانه، الکل نقش بسیار پررنگ و مؤثری در تشدید وخامت بیماری پسوریازیس دارد. طی یک تحقیق که از سوی بیمارستان زنان بریگام به تألیف رسید، کاشف به عمل آمد که آن دسته از بیماران مبتلا به پسوریازیس که آبجوی سنگین (حاوی مقدار زیادی الکل) مصرف می‌کنند، شاهد افزایش وخامت بیماری خواهند بود. دو الی سه وعده نوشیدنی الکلی در هفته می‌تواند شدت علائم و وخامت پسوریازیس را به میزان قابل‌ملاحظه‌ای افزایش بدهد.

3. نور شدید آفتاب

نور شدید آفتاب برای بیماران پسوریازیس مطلقاً ممنوع است. اگرچه نور ملایم تا حدّی در بهبود علائم پسوریازیس در برخی از بیماران مؤثر است، اما آفتاب‌سوختگی قطعاً باعث تشدید علائم خواهد شد. اگر شما هم از آن دسته از بیمارانی هستید که نور ملایم آفتاب علائم بیماری‌تان را تسکین می‌دهد، حتماً به یاد داشته باشید که در قرارگیری در معرض آن نور افراط نکنید؛ چون افزایش شدت نور تأثیر عکس بر بیماری‌تان خواهد گذاشت.

4. آب‌وهوای سرد و خشک

آب‌وهوای سرد و خشک می‌تواند یکی از عوامل تشدید پسوریازیس باشد. در این قبیل محیط‌های اقلیمی، پوست رطوبت خود را به سرعت از دست می‌دهد؛ و حتّی یونیت‌های گرمایش نیز شرایط را بدتر می‌کنند (چون از میزان رطوبت محیط می‌کاهند). در طول ماه‌های سرد سال، علاوه بر سیستم‌های گرمایش از یک دستگاه بخور (که رطوبت محیط را تأمین کند) نیز باید استفاده کنید.

5. استرس

استرس و پسوریازیس همواره رابطه نزدیک و پیوسته‌ای با یکدیگر داشته‌اند. متأسفانه، استرس نقش بسیار مؤثر و پررنگی در عود علائم بیماری پسوریازیس دارد. در صورتی که به بیماری پسوریازیس مبتلا هستید، استرس را حدالامکان از زندگی خود حذف کنید. تمرین‌های یوگا و مدیتیشن در کاهش استرس و بسیاری از عوارض ناشی از آن بسیار مؤثر خواهند بود.

6. چاقی

چاقی احتمال ابتلا به بیماری پسوریازیس را افزایش می‌دهد و علاوه بر آن، در تشدید علائم آن نیز مؤثر است. در سال ۲۰۱۳، یک تحقیق در نشریه آکادمی درماتولوژی آمریکا به انتشار رسید که نشان می‌داد رژیم‌های غذایی کم‌کالری در تسکین علائم پسوریازیس مؤثر هستند.

۷. استعمال دخانیات

اگر به بیماری پسوریازیس مبتلا هستید، استعمال دخانیات را کنار بگذارید. تنباکو می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش بدهد و یکی از عوامل تشدید پسوریازیس محسوب می‌شود.

8. برخی از داروهـا

برخی از ترکیبات دارویی با واکنش خودایمنی بدن شما تداخل پیدا می‌کنند و باعث بروز حمله پسوریازیس می‌شوند. برای مثال، بتابلاکرها (که برای بیماران مبتلا به فشار خون تجویز می‌شوند)، داروهای استروئیدی و قرص‌های درمان مالاریا چنین ویژگی‌ای دارند و نباید توسط بیماران مبتلا به پسوریازیس مصرف شوند. اگر به بیماری پسوریازیس مبتلا هستید، پیش از مصرف هر گونه دارو حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

9. بیماری‌های عفونی

برخی از بیماری‌های عفونی مثل عفونت گلو (ناشی از استرپتوکوکوس‌ها)، قارچ دهان (ناشی از کاندیدا آلبیکنس) و عفونت مجرای تنفسی فوقانی می‌توانند از عوامل تشدید پسوریازیس باشند. اگر به وجود علائم هر کدام از این بیماری‌ها در خود مشکوک شدید، حتماً به پزشک مراجعه و آن‌ها را درمان کنید.

10. خراش پوست، نیش حشرات و هر نوع آسیب پوستی دیگر

اگر جدیداً جایی از پوست­تان بریده شده، خراش برداشته یا حشره‌ای آن را نیش زده‌است یا هر نوع آسیب پوستی دیگری برایتان رخ داده‌است، احتمالاً در اطراف آن ناحیه علائم تازه‌ای از پسوریازیس بروز پیدا می‌کنند. در حین انجام کارهای روزانه مثل باغ­بانی یا شِیو کردن صورت و بدن احتمال بروز خراش و بریدگی وجود دارد. در زمان انجام کارهایی که احتمال بروز آسیب به پوست در آن‌ها وجود دارد، حتماً نکات ایمنی و احتیاطی را رعایت کنید؛ برای مثال، حتماً پیش از انجام این کارها دستکش، آستین محافظ و اسپری حشره‌کش همراه داشته باشید.

اگرچه اجتناب مطلق و کامل از عوامل تشدید پسوریازیس وجود ندارد، اما با یک برنامه‌ریزی کوچک و ساده می‌توانید از تشدید علائم و وخامت آن بیماری تا حدّی جلوگیری کنید. در هر زمان و مکان با خودتان کلاه آفتاب‌گیر و کرم ضدآفتاب همراه داشته باشید؛ چون شاید به‌طور اتفاقی تصمیم بگیرید که نهار را در فضای باز یک رستوران و زیر نور آفتاب صرف کنید. اگر عامل‌های محرّک بیماری پسوریازیس را بشناسید و بدانید که کدام موارد از آن‌ها بر شما مؤثر هستند، به سادگی می‌توانید از آن‌ها دوری کنید و از تشدید علائم آن بیماری جلوگیری نمایید.

درمان بیماری پسوریازیس

برای بیماری پسوریازیس هیچ راه درمان قطعی و مؤثری کشف نشده‌است. اما برخی روش‌های درمان پسوریازیس می‌توانند تاحدّی از شدت و وخامت آن بیماری بکاهند.

درمان‌های موضعی

استفاده از کرم‌ها یا پمادهای درمانی روی نواحی آسیب‌دیده از پوست چندین فایده دارد:

• از التهاب می‌کاهند و حجم پوست اضافه را نیز کاهش می‌دهند.
• سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند تا از تشکیل پوست جدید در نواحی متأثر جلوگیری به عمل آید.
• پوست را نرم می‌کنند.

نوردرمانی

همانطور که پیشتر اشاره کردیم، نور ملایم آفتاب می‌تواند در تسکین علائم بیماری پسوریازیس مؤثر باشد؛ اما نور شدید تأثیر عکس روی آن علائم دارد. یکی از روش‌های دیگر برای تسکین علائم این بیماری، استفاده از نور فرابنفش مصنوعی است. البته این روش درمان باید تحت نظر پزشک اجرا شود.

درمان دارویی

پزشکان برای درمان انواع بدخیم و شدید بیماری پسوریازیس، داروهای خوراکی یا تزریقی برای بیمار تجویز می‌کنند. این روش درمان را درمان سیستمیک می‌گویند.

درمان ترکیبی

در غالب اوقات، پزشکان برای درمان پسوریازیس از ترکیبی از روش‌های مختلف استفاده می‌کنند. این رویکرد نه تنهـا تأثیر بهتری بر بیماری دارد، بلکه از افراط در اعمال هر کدام از روش‌ها نیز جلوگیری می‌کند.

سخن پایانی

پزشکان و پژوهشگران همچنان در حال تحقیق و مطالعه برای شناسایی راه‌های درمان پسوریازیس و همچنین، عامل‌های محرّک این بیماری هستند. برخی از راه‌هایی که برای دستیابی به این اهداف مهم به ذهن پزشکان و پژوهشگران رسیده‌اند، عبارتند از:

• ژن‌درمانی
• راهبردهای تازه برای جلوگیری از واکنش پوست به سیستم ایمنی
• کشف ارتباط میان چاقی، فشار خون زیاد و دیابت با بیماری پسوریازیس

در حال حاضر هیچ درمان قطعی و مؤثری برای بیماری پسوریازیس وجود ندارد، اما روش‌های درمان موجود تا حد زیادی از شدت و وخامت علائم این بیماری می‌کاهند. عوامل تشدید پسوریازیس را بشناسید و با یک برنامه‌ریزی ساده، علائم آن را تسکین بدهید. برای انتخاب روش‌های درمان مناسب برای بیماری‌تان، حتماً با پزشک مشورت کنید.