در بسیاری از تبلیغات تلویزیونی داروهای پوستی، تصویر بیماران مبتلا به پسوریازیس به‌دفعات نمایش داده شده‌است و حتماً شما نام بیماری پسوریازیس را شنیده‌اید. اما حقیقت آن است که اکثر افراد مبتلا به این بیماری پوستی خودایمنی، دائم در تلاش‌اند تا آن را از دید دیگران پنهان نگه دارند.
دکتر گیدون اسمیت، استادیار رشتۀ درماتولوژی در بیمارستان عمومی ماساچوست، می‌گوید: “پسوریازیس یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی است که حدود ۲ درصد از کل جمعیت ایالات متحده آمریکا را دچار ساخته‌است؛ و اگرچه نوع و شدت این بیماری در هر فرد با فرد دیگر تفاوت میکند، اما پزشکان برای درمان و پیشگیری از آن در تمام بیماران از یک رویکرد تقریباً یکسان و ثابت استفاده می‌نمایند”.
شکل ظاهری پسوریازیس چگونه است و کدام بخش‌های بدن را درگیر میکند؟
پسوریازیس به صورت تکه‌های پوست اضافی و قرمزرنگ روی بدن ظاهر می‌شود که سطح آن را یک پوشش پولک‌مانند به رنگ نقره‌ای می‌پوشاند. پسوریازیس با خارش، سوزش و گاهاً درد همراه است. این بیماری برحسب نوع آن می‌تواند روی هر نقطه از بدن ظاهر شود.
• پسوریازیس پلاکی: پسوریازیس پلاکی شایع‌ترین نوع بیماری پسوریازیس است که به صورت تکه‌های قرمز رنگ روی تنه بدن و دست و پاها، علی‌الخصوص سر زانوها و آرنج‌ها و همچنین، پوست سر ظاهر می‌شود. گاهی از اوقات، پسوریازیس پلاکی ناخن‌های دست و پا را نیز درگیر میکند که به موجب آن، ناخن ضخیم و ناهموار می‌شود و در برخی موارد از بستر جدا می‌گردد.
• پسوریازیس معکوس: پسوریازیس معکوس گونه‌ای از پسوریازیس پلاکی است که معمولاً پوست اطراف آرنج، کشاله ران و باسن یا زیر سینه را درگیر میکند. در این نوع بیماری، پوست به جای آنکه خُشک و پولک‌مانند شود، مرطوب است.
• پسوریازیس پوسچولار (یا چرک‌دانه‌ای): پسوریازیس پوسچولار یا چرک‌دانه‌ای به صورت جوش‌های ریز در سرتاسر بدن بروز پیدا میکند.
• پسوریازیس خال‌دار: پسوریازیس خال‌دار به‌صورت تکه‌هایی به شکل اشک روی پوست تظاهر پیدا میکند و بدن را بیش از صورت مبتلا می‌نماید.
پسوریازیس: عارضه‌ای فراتر از یک مشکل پوستی!
در سال ۲۰۱۷، یک تحقیق در ژورنال آکادمی درماتولوژی آمریکا منتشر شد که نشان می‌داد که افرادی که به پسوریازیس مبتلا هستند و این عارضه بیش از ۱۰ درصد از بدنشان را مبتلا کرده‌است، نسبت به افراد غیرمبتلا حدود ۶۴ درصد بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند. دکتر گیدون اسمیت می‌گوید: “تقریباً ۳۰ درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس در معرض ابتلا به آرتروز پسوریاتیک می‌باشند؛ که باعث بروز التهاب مخرّب در مفاصل می‌شود”. علاوه بر این‌ها، پسوریازیس می‌تواند نشانه بیماری‌های دیگری مثل کبد چرب و حمله قلبی نیز باشد.
چه کسانی به پسوریازیس مبتلا می‌شوند؟
در سال ۲۰۱۷، یک تحقیق در ژورنال درماتولوژی بالینی آمریکا به انتشار رسید که طی آن، ۵۰۰۰ بیمار مبتلا به پسوریازیس مورد مطالعه قرار گرفته بودند و نتایج این مطالعات نشان می‌داد که مردان بیش از زنان در معرض ابتلا به پسوریازیس حاد هستند. اما مهم‌ترین علّت ابتلا به این بیماری پوستی، استعداد ژنتیکی می‌باشد.
پسوریازیس زمانی به وجود می‌آید که سیستم ایمنی به برخی نقاط بدن فرمان بدهد که با سرعتی بالاتر از سرعت عادی سلول پوستی تازه تولید کنند؛ در نتیجه، پوست در آن نواحی ضخیم و پولک‌مانند خواهد شد. عامل اصلی بروز این بیماری هنوز به درستی شناسایی نشده‌است؛ اما دانشمندان بر این باورند که اکثر افراد مبتلا به پسوریازیس، این بیماری را در برخی از ژن‌های مؤثر بر سیستم ایمنی به‌صورت موروثی داشته‌اند؛ و به همین دلیل مستعد ابتلا به این بیماری بوده‌اند.
اما استعداد ژنتیکی را نمی‌توان تنها عامل بروز پسوریازیس دانست. زیرا برخی عوامل خارجی نیز گاهاً در تحریک فرآیند بروز پسوریازیس مؤثر هستند. برای مثال، شایع‌ترین عامل محرّک بیماری پسوریازیس، استرس است. استرس ذهنی بدن را به ترشح برخی مواد شیمیایی وامی‌دارد که موجب بروز واکنش‌های التهابی می‌شوند. دانشمندان معتقدند که این مکانیسم، باعث ابتلای افراد به پسوریازیس می‌شود.
بیماری پسوریازیس با افزایش وزن وخامت بیشتری پیدا میکند. برخی از داروهای پرکاربرد مثل بتابلاکِرهایی که برای کنترل فشار خون و ضربان قلب مصرف می‌شوند یا لیتیوم که برای درمان اختلال دوقطبی کاربرد دارد، می‌توانند بدن را برای ابتلا به پسوریازیس آماده کنند. برخی دیگر از عوامل مؤثر بر افزایش احتمال ابتلا به پسوریازیس عبارتند از: گلودرد و تب ناشی از باکتری‌های استرپتوکوکوس، زخم و جراحت روی پوست و عفونت‌های تنفسی.
پس از درمان پسوریازیس، بیمار برای چندین ماه یا حتی چندین سال نسبت به آن بیماری مصون خواهد بود؛ اما پس از آن احتمال بروز مجدد وجود دارد. دکتر اسمیت می‌گوید: “شما می‌توانید احتمال ابتلا به پسوریازیس را به حداقل برسانید، اما نمی‌توانید به‌طور ۱۰۰ درصد و قطعی از بروز آن جلوگیری کنید؛ ولوآنکه همه نکات و ملاحظات را هم رعایت کرده باشید”.
اما همچنان راهکارهایی برای مدیریت و جلوگیری از بروز عامل‌های زاینده بیماری پسوریازیس وجود دارند؛ یا اگر جلوگیری کامل امکان‌پذیر نباشد، می‌توانید احتمال بروز آن عامل‌ها را به حداقل برسانید. برای مثال، درصورت ابتلا به اضافه وزن، وزن خود را کم کنید؛ یا پیش از مصرف هر دارو، درباره احتمال اثرگذاری آن بر ابتلا به بیماری پسوریازیس با پزشک مشورت نمایید.
دکتر اسمیت می‌گوید: “تا آنجا که می‌توانید استرس و اضطراب را از زندگی خود دور نگه دارید تا بهتر بتوانید این بیماری را کنترل کنید.”
