پسوریازیس یک بیماری خودایمنی مزمن است که موجب رشد بی‌رویه سلول‌های پوستی در برخی از نواحی بدن می‌شود. شایع‌ترین علامت و نشانه این بیماری تشکیل ضایعه‌های پوستی برآمده، پولک‌مانند، خارش‌دار، خشک و قرمزرنگ است که با نام پلاک‌های پوستی شناخته می‌شوند. پسوریازیس یک بیماری بسیار پیچیده است، انواع مختلفی دارد و شدت پسوریازیس در هر فرد بیمار با فرد دیگر تفاوت می‌کند. یکی از نخستین پرسش‌هایی که ذهن بیماران مبتلا به پسوریازیس را به خود مشغول می‌کند، این است که: “بیماری من چقدر وخیم است؟”.
. برخی از روش‌های درمان صرفاً برای انواع خفیف تا متوسط بیماری پسوریازیس طراحی شده‌اند و برخی دیگر، فقط برای انواع متوسط تا حاد این بیماری جواب می‌دهند. پزشک شما برای آنکه بهترین روش و داروی درمان پسوریازیس را برایتان تجویز کند، باید نخست شدت و وخامت بیماری‌تان را برآورد نماید.
امـا برآورد وخامت و شدت بیماری پسوریازیس برای پزشک چندان ساده نیست. در حال حاضر، هیچ تعریف و توصیف واحدی برای معیارهای وخامت بیماری پسوریازیس در دست نمی‌باشد. اما به طور کلّی، وخامت بیماری پسوریازیس را روی یک مقیاس از “خفیف” تا “حاد” (یا شدید) درجه‌بندی می‌کنند. تعیین درجه وخامت بیماری پسوریازیس روی این مقیاس به عوامل مختلفی بستگی دارد که از میان آن‌ها می‌توانیم به وسعت آسیب‌دیدگی پوست در اثر بیماری و نوع علائم فیزیکی اشاره کنیم. برای آنکه با روال درجه‌بندی وخامت بیماری پسوریازیس آشنا شوید، ادامه این نوشتار را با دقت بخوانید.
پسوریازیس خفیف تا متوسّط
اگر بیماری پسوریازیس کمتر از ۵ درصد از مساحت پوست بدن را به خود درگیر کرده باشد، آن را در طبقه “خفیف تا متوسط” قرار می‌دهیم. در این نوع از بیماری، پلاک‌های پوستی به شکل ضایعه‌های برآمده با پوششی نقره‌ای رنگ از سلول‌های مرده پوست به نظر می‌آیند. این سطوح پوشش را اصطلاحاً با نام “پولک” یا “فلس” می‌شناسند.
انواع خفیف تا متوسط بیماری پسوریازیس، نواحی حساس بدن مثل ناحیه تناسلی، صورت، دست‌ها و پاها را درگیر نمی‌کنند. برای درمان این گروه از پسوریازیس معمولاً داروهای موضعی مثل کورتیکواستروئیدها و آنالوگ‌های ویتامین دی برای بیمار تجویز می‌شوند.
پسوریازیس متوسط تا حاد
اگر بیماری پسوریازیس بیش از ۵ درصد از مساحت پوست بدن را به خود درگیر کند، آن را در گروه “متوسط تا حاد” قرار می‌دهیم. این نوع از پسوریازیس می‌تواند ناحیه تناسلی، صورت، دست‌ها و پاها را تحت تأثیر قرار بدهد. محبوب‌ترین راهکار درمان برای این نوع از پسوریازیس، مصرف داروهای بیولوژیک است. بیمار می‌تواند این داروها را به تنهایی یا در ترکیب با دیگر روش‌های درمانی مصرف کند.
سنجش شدت پسوریازیس
اگر به بیماری پسوریازیس مبتلا هستید، پزشک شما باید پیش از آغاز درمان شدت و وخامت بیماری شما را برآورد کند. به‌علاوه، ایشان از شما خواهد پرسید که این بیماری تا چه اندازه سلامت فیزیکی، روانی و اجتماعی شما را تحت تأثیر قرار داده است.
پزشک می‌تواند با معاینه علائم بیماری پسوریازیس در بدن شما وخامت آن را برآورد کند. در این شرایط، پزشک با استناد به شدت اریتما (قرمزی)، پوسته‌پوسته‌شدگی و پایش (ضخامت ضایعه) آسیب در نواحی درگیر پسوریازیس وخامت بیماری شما را تخمین می‌زند. برای تعیین وخامت و شدت بیماری پسوریازیس معمولاً از همین سه معیار استفاده می‌شود.
در حال حاضر هیچ روش و تکنیک واحدی برای سنجش وخامت بیماری پسوریازیس وجود ندارد؛ اما ابزارهای خاصی در دسترس می‌باشند که می‌توانند پزشک را در برآورد وخامت آن بیماری کمک کنند. برخی از ابزارها و آزمایش‌های متداول جهت تشخیص وخامت بیماری پسوریازیس عبارتند از:
آزمایش “اندازه‌گیری مساحت پوستی درگیر بیماری”
در این آزمایش، کل آن مساحت از پوست که تحت تأثیر بیماری پسوریازیس دچار ضایعه شده‌است، اندازه‌گیری می‌شود. اگر پسوریازیس کمتر از ۵ درصد از مساحت کل پوست بدن را درگیر کرده باشد، آن را در گروه “خفیف تا متوسط” قرار می‌دهیم و اگر بیش از ۵ درصد از مساحت کل پوست بدن را مبتلا ساخته باشد، آن را در گروه “متوسط تا حاد” تقسیم‌بندی می‌کنیم.
شاخص مساحت و وخامت پسوریازیس
شاخص مساحت و شدت پسوریازیس، پرکاربردترین ابزار برای محاسبه وخامت و شدید بیماری پسوریازیس است. این شاخص آن مساحت از پوست بدن را که تحت تأثیر بیماری پسوریازیس دچار ضایعه شده‌است، اندازه گیری می‌کند؛ میزان ضایعه‌های قرمزرنگ برآمده روی بدن را می‌سنجد؛ و سختی و میزان پوسته‌پوسته‌شدگی پلاک‌ها را نیز بررسی می‌کند. البته استفاده از این شاخص چندان ساده نیست و محاسبه مقادیر دقیق پارامترهای موردنظر در آن بسیار پیچیده و دشوار می‌باشد. این شاخص برای برآورد شدت پسوریازیس در کودکان و افراد جوان کاربرد ندارد.
